Zwolnienie grupowe
Zwolnienie grupowe – rozwiązanie stosunków pracy z pewną znaczną grupą pracowników z przyczyn niedotyczących pracowników, którego skutkiem jest powstanie po stronie pracowników określonych szczególnych uprawnień.
Kto może zostać objęty zwolnieniem grupowymi?
Regulacje dotyczące zwolnień grupowych dotyczą wyłącznie pracowników, to jest osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Tylko pracownikom przysługują w związku z tym szczególne uprawnienia wynikające z takiego sposobu rozwiązania stosunków pracy.
Osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych (np. umowa zlecenia, umowa o dzieło, umowa o świadczenie usług), nawet jeśli faktycznie zostały zwolnione w czasie, kiedy pracodawca dokonywał zwolnienia grupowego pracowników, nie podlegają przepisom o zwolnieniach grupowych, wobec czego nie przysługują im szczególne uprawnienia.
Zwolnienia grupowe u jakich pracodawców?
Za zwolnienie grupowe mogą być uznane zwolnienia, których dokonał pracodawca zatrudniający co najmniej 20 pracowników.
Pracodawca, który zatrudnia mniej niż 20 pracowników może oczywiście dokonać znacznych redukcji zatrudnienia – nie są one jednak traktowane jako zwolnienia grupowe, a objętym nimi pracownikom nie przysługują z tego tytułu żadne szczególne uprawnienia.
Kiedy zwolnienie jest grupowe?
Zwolnieniem grupowym jest zwolnienie, które w okresie nieprzekraczającym 30 dni obejmuje co najmniej:
- 10 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia mniej niż 100 pracowników,
- 10% pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 100, ale mniej niż 300 pracowników,
- 30 pracowników, gdy pracodawca zatrudnia co najmniej 300 lub więcej pracowników.
Powyższe liczby odnoszące się do pracowników obejmują pracowników, z którymi w ramach zwolnienia grupowego następuje rozwiązanie stosunków pracy z inicjatywy pracodawcy na mocy porozumienia stron, jeżeli dotyczy to co najmniej 5 pracowników.
W jakim trybie może być dokonane zwolnienie grupowe?
Stosunek pracy z pracownikiem objętym zwolnieniem grupowym może być rozwiązany w drodze wypowiedzenia dokonanego przez pracodawcę, a także na mocy porozumienia stron.
Z jakich przyczyn może nastąpić zwolnienie grupowe?
Aby uznać daną redukcję zatrudnienia za zwolnienie grupowe, powodem jej przeprowadzenie muszą być przyczyny niedotyczące pracownika. Mogą to być wszelkie przyczyny, zarówno niezależne od pracodawcy (np. pogorszenie kondycji finansowej przedsiębiorstwa, niekorzystne zjawiska rynkowe, wystąpienie zdarzeń naturalnych lub społecznych negatywnie wpływających na działanie przedsiębiorstwa), jak i leżące po jego stronie (np. zmiana profilu działalności, reorganizacja, decyzja o likwidacji przedsiębiorstwa).
Odprawa pieniężna z tytułu zwolnienia grupowego
Pracownikowi, w związku z rozwiązaniem stosunku pracy w ramach zwolnienia grupowego, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości:
- jednomiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 2 lata;
- dwumiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy od 2 do 8 lat;
- trzymiesięcznego wynagrodzenia, jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy ponad 8 lat.
Odprawę pieniężną ustala się według zasad obowiązujących przy obliczaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy.
Wysokość odprawy pieniężnej nie może przekraczać kwoty 15-krotnego minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w dniu rozwiązania stosunku pracy.
Jednakże w okresie obowiązywania stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, ogłoszonego z powodu COVID-19, w przypadku wystąpienia u pracodawcy spadku obrotów gospodarczych lub istotnego wzrostu obciążenia funduszu wynagrodzeń wysokość odprawy nie może przekroczyć 10-krotności minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie przepisów o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
Odprawa należy się także, gdy zwalniana jest mniejsza liczba pracowników
Skutki analogiczne do zwolnienia grupowego, w szczególności uprawnienie do odprawy pieniężnej, występują także wówczas, gdy przyczyny niedotyczące pracowników stanowią wyłączny powód uzasadniający wypowiedzenie stosunku pracy lub jego rozwiązanie na mocy porozumienia stron, jeżeli w okresie nieprzekraczającym 30 dni zwolnienia obejmują nawet mniejszą liczbę pracowników niż w przypadku zwolnienia grupowego.
Rozwiązanie powyższe dotyczy również wyłącznie zwolnień dokonanych przez pracodawcę zatrudniającego co najmniej 20 pracowników.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (t.j. Dz. U. z 2018 r. poz. 1969)
Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2095 z późn. zm.)