Trybunał Stanu (TS)
Zobacz serwis: Konstytucja
Podmioty odpowiedzialne przed Trybunałem Stanu
Przed Trybunałem Stanu mogą zostać postawieni:
a) Prezydent – za naruszenie Konstytucji lub ustawy oraz za przestępstwa i przestępstwa skarbowe (Prezydent może być karany tylko przez Trybunał Stanu);
b) Prezes Rady Ministrów oraz członkowie Rady Ministrów – za naruszenie Konstytucji lub ustawy, oraz za przestępstwa lub przestępstwa skarbowe związane z pełnioną przez nich funkcją;
c) Prezes Narodowego Banku Polskiego, Prezes Najwyższej Izby Kontroli, członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, osoby, którym Prezes Rady Ministrów powierzył kierowanie ministerstwem, Naczelny Dowódca Sił Zbrojnych – za naruszenie Konstytucji lub ustawy;
d) posłowie i senatorowie – w razie złamania zakazu działalności gospodarczej i czerpania korzyści z majątku Skarbu Państwa.
Organy decydujące o postawieniu przed TS
O postawieniu przed Trybunałem Stanu decydują: Zgromadzenie Narodowe, Sejm, Senat (szczegółowo określa to ustawa oraz Konstytucja).
Kary
Trybunał Stanu może orzekać kary: utraty czynnego i biernego prawa wyborczego, utraty wszystkich lub niektórych orderów, odznaczeń i tytułów honorowych, zakaz zajmowania kierowniczych stanowisk lub pełnienia funkcji związanych ze szczególną odpowiedzialnością w organach państwowych i organizacjach społecznych, pozbawienia mandatu poselskiego (od 2 do 10 lat), utraty zajmowanego stanowiska, z którego pełnieniem związana jest odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu, kary przewidziane w ustawach (za przestępstwa i przestępstwa skarbowe).
Charakter wyroku
Wyrok wydany przez TS jest ostateczny. Wobec osoby skazanej nie może zastosować ułaskawienia.
Członkowie
Trybunał Stanu składa się z 16 członków wybieranych przez Sejm na czas trwania jego kadencji, 2 zastępców Przewodniczącego, również wybieranych przez Sejm, oraz z Przewodniczącego, którym jest Pierwszy Prezes Sądu Najwyższego. Obaj zastępcy Przewodniczącego i co najmniej 1/2 członków Trybunału musi mieć kwalifikacje sędziowskie.
Zobacz: Trybunał Konstytucyjny
Podstawa prawna: Ustawa o Trybunale Stanu z 26.3.1982 r. (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r., Nr 101, poz. 925 ze zm.), Konstytucja RP z 2.4.1997 r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.)