Urlop na żądanie
Pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w każdym roku kalendarzowym.
Komu przysługuje urlop na żądanie?
Urlop na żądanie przysługuje pracownikowi, to jest osobie zatrudnionej na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę.
Osobom zatrudnionym na podstawie umów cywilnoprawnych (np. umowa zlecenia, umowa o dzieło, umowa o świadczenie usług) urlop na żądanie nie przysługuje.
Urlop na żądanie – ile dni?
Pracownik ma prawo do urlopu na żądanie w wymiarze maksymalnie 4 dni w danym roku kalendarzowym. Jeśli pracownik jest w ciągu roku zatrudniony u kilku pracodawców, łączny wymiar urlopu wykorzystanego przez niego w roku nie może przekroczyć 4 dni.
Urlop na żądanie jest częścią przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego. Wobec tego każdy wykorzystany przez pracownika dzień urlopu na żądanie pomniejsza pulę dni przysługującego mu urlopu wypoczynkowego.
Urlop na żądanie na wniosek pracownika
W celu skorzystania z urlopu na żądanie pracownik musi zgłosić pracodawcy swoje żądanie najpóźniej w dniu rozpoczęcia tego urlopu. Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego wniosek o udzielenie urlopu na żądanie powinien być zgłoszony najpóźniej w dniu rozpoczęcia urlopu, jednak do chwili przewidywanego rozpoczęcia pracy przez pracownika według obowiązującego go rozkładu czasu pracy.
Kodeks pracy nie przesądza o formie wniosku o urlop na żądanie. Uznaje się więc, że zgłoszenia urlopu na żądanie można dokonać na różne sposoby, np. telefonicznie, smsem, e-mailem, pisemnie, osobiście.
Przepisy nie wymagają, by pracownik uzasadniał wniosek o udzielenie urlopu na żądanie.
Urlop na żądanie udzielany jest przez pracodawcę
Urlopów udziela pracodawca, dotyczy to również urlopu na żądanie. Pracownik nie może zatem rozpocząć urlopu na żądanie, dopóki pracodawca nie wyrazi na to zgody, czyli nie udzieli mu takiego urlopu.
Rozpoczęcie urlopu na żądanie przed udzieleniem go przez pracodawcę może być uznane za nieusprawiedliwioną nieobecność w pracy, będącą ciężkim naruszeniem podstawowych obowiązków pracowniczych.
Czy pracodawca może odmówić udzielenia urlopu na żądanie?
Co do zasady pracodawca obowiązany jest udzielić urlopu na żądanie, jeżeli pracownik poinformuje go o zamiarze jego wykorzystania.
Odmowa zgody na urlop na żądanie może nastąpić tylko w wyjątkowych przypadkach. Zgodnie z orzecznictwem SN obowiązek udzielenia urlopu na żądanie nie jest bezwzględny, a pracodawca może odmówić żądaniu pracownika ze względu na szczególne okoliczności, które powodują, że jego zasługujący na ochronę wyjątkowy interes wymaga obecności pracownika w pracy.
Urlop na żądanie – czy przechodzi na następny rok?
Jeżeli pracownik w danym roku kalendarzowym wykorzystał mniej niż 4 dni urlopu na żądanie, liczba dni urlopu na żądanie w roku następnym nie ulega powiększeniu i wynosić będzie 4 dni.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1510 z późn. zm.)