Skala podatkowa
Skala podatkowa PIT
W powszechnej świadomości podatników w Polsce pojęcie „skala podatkowa” nierozerwalnie wiąże się z podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). Fraza „podatnik na skali podatkowej” oznacza z reguły podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych, który rozlicza się na tzw. „zasadach ogólnych”, a jego dochody są opodatkowane wg skali podatkowej określonej w art. 27 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zgodnie z aktualnym brzmieniem art. 27 ust. 1 ustawy o podatku od osób fizycznych podatek ten, z zastrzeżeniem art. 29–30f ustawy o PIT, pobiera się od podstawy jego obliczenia według następującej skali:
|
Podstawa obliczenia podatku w złotych |
Podatek wynosi |
|
|
ponad |
do |
|
|
|
120 000 |
12% minus kwota zmniejszająca podatek 3600 zł |
|
120 000 |
|
10 800 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł |
Uwaga!
Ustawa z dnia 9 czerwca 2022 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2022 poz. 1265) wprowadziła ww. skalę podatkową PIT od 1 lipca 2022 r. ale ze skutkiem od początku 2022 roku. Skala ta jest stosowana do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r.
Więcej na ten temat: Skala podatkowa PIT 2022 - zmiany od 1 lipca
Skale podatkowe w podatku od spadków i darowizn
W ustawie z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, w art. 15 ust. 1 zostały określone 3 skale podatkowe dla trzech grup podatkowych w tym podatku. Te skale zostały ujęte w poniższej formie tabelarycznej. Podatek od spadków i darowizn oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według tych skal.
Skale podatkowe obowiązujące do 12 października 2022 r.:
|
Kwoty nadwyżki w zł |
Podatek wynosi |
|
|
ponad |
do |
|
|
1) od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej |
||
|
10 278 |
3% |
|
|
10 278 |
20 556 |
308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad 10 278 zł |
|
20 556 |
822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad 20 556 zł |
|
|
2) od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej |
||
|
10 278 |
7% |
|
|
10 278 |
20 556 |
719 zł 50 gr i 9% od nadwyżki ponad 10 278 zł |
|
20 556 |
1644 zł 50 gr i 12% od nadwyżki ponad 20 556 zł |
|
|
3) od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej |
||
|
10 278 |
12% |
|
|
10 278 |
20 556 |
1233 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad 10 278 zł |
|
20 556 |
2877 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad 20 556 zł |
|
Skale podatkowe w podatku od spadku i darowizn obowiązujące od 13 października 2022 roku
|
Kwoty nadwyżki w zł |
Podatek wynosi |
|
|
ponad |
do |
|
|
1) od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej |
||
|
11 128 |
3% |
|
|
11 128 |
22 256 |
333 zł 90 gr i 5% od nadwyżki ponad |
|
22 256 |
890 zł 30 gr i 7% od nadwyżki ponad |
|
|
2) od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej |
||
|
11 128 |
7% |
|
|
11 128 |
22 256 |
779 zł i 9% od nadwyżki ponad 11 128 zł |
|
22 256 |
1780 zł 60 gr i 12% od nadwyżki ponad |
|
|
3) od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej |
||
|
11 128 |
12% |
|
|
11 128 |
22 256 |
1335 zł 40 gr i 16% od nadwyżki ponad |
|
22 256 |
3115 zł 90 gr i 20% od nadwyżki ponad |
|
Jak widać wysokość stawki podatku rośnie wraz z grupą podatkową i wartością podstawy opodatkowania.
Skala podatkowa progresywna
Z reguły mamy do czynienia z progresywnymi skalami podatkowymi, czyli ze skalami, które przewidują wyższe stawki podatku dla wyższych poziomów wartości podstawy opodatkowania. Tak jest zarówno w ww. skali podatkowej PIT, jak i w skalach podatkowych w podatku od spadków i darowizn.
Skala podatkowa regresywna
Możliwa jest także regresywna (czasem błędnie określana jako degresywna) skala podatkowa, w której dla wyższych poziomów wartości podstawy opodatkowania jest stosowana niższa stawka podatkowa.
Progi podatkowe
Ze skalą podatkową nierozerwalnie wiąże się też pojęcie „progów podatkowych”, czyli właśnie poszczególnych poziomów (stawek) opodatkowania w zależności od określonych poziomów podstawy opodatkowania. Poszczególne progi podatkowe wynikają z reguły ze skali podatkowej.
Przykładowo w skali podatkowej PIT mamy aktualnie następujące progi podatkowe:
1) przy podstawie opodatkowania do 120 000 zł rocznie – podatek wynosi 12% minus kwota zmniejszająca podatek 3600 zł;
2) przy podstawie opodatkowania powyżej 120 000 zł rocznie – podatek wynosi 10 800 zł + 32% nadwyżki ponad 120 000 zł/
Podatników PIT (osoby fizyczne) dotyczy też faktyczny trzeci próg podatkowy, który jednak nie wynika z ww. art. 27 ust. 1 - a z art. 30h ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który reguluje daninę solidarnościową:
3) przy podstawie opodatkowania powyżej 1 mln zł rocznie – podatek wynosi 32% + dodatkowo 4% z tytułu daniny solidarnościowej.
Kwota wolna (od podatku)
Kwotą wolną (od podatku) określamy górną wartość podstawy opodatkowania (np. dochodu w przypadku PIT), przy której podatek obliczony zgodnie z obowiązującymi przepisami - np. zgodnie ze skalą podatkową - (bez uwzględnienia ew. ulg i odliczeń) wynosi 0, - zł.
Przykładowo w skali podatkowej PIT mamy aktualnie kwotę wolną od podatku w wysokości 30 tys. zł. Kwota ta nie została jednak wprost zapisana w przepisach a wynika właśnie ze skali podatkowej PIT (czyli z art. 27 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Bowiem w przypadku pierwszego progu podatkowego w skali podatkowej PIT zapisano, że przy podstawie opodatkowania do 120 000 zł rocznie – podatek wynosi 17% minus kwota zmniejszająca podatek 5100 zł. Z tego wzoru wynika właśnie, że najwyższą kwotą dochodu, przy której podatek obliczony wg tego wzoru wynosi 0,- zł – jest kwota 30 tys. zł. Wskazana w tym wzorze kwota 5100 zł jest kwotą zmniejszającą podatek i ten parametr w skali podatkowej decyduje o wysokości kwoty wolnej od podatku.
oprac. Paweł Huczko